Qazpaylayıcı Mexanizm Nədir? Problemlərini Necə Təyin Edək?

Qazpaylayıcı mexanizmin hissələri hansılardır və funksiyaları nələrdir?
Qazpaylayıcı mexanizmin əsas hissələri və onların funksiyaları bunlardır:

-Kəpəc mili (Camshaft) - Valfları hərəkətə gətirərək onların açılıb-bağlanma vaxtını tənzimləyir.
-Giriş və çıxış valfları - Yanacaq və hava qarışığını silindrlərə buraxır (giriş valfları) və yanmış qazları xaric edir (çıxış valfları).
-Yaylar (Springs) - Valfların qapanmasını təmin edir və onları düzgün mövqeyə qaytarır.
-Hidravlik kompensatorlar (Hydraulic Lifters) - Valfların səssiz və sürtünməsiz hərəkətini təmin edir, valf boşluqlarını tənzimləyir.
-Dişli çarx və ya zəncir (Timing Gear or Chain) - Kəpəc milini krank mili ilə sinxronizasiya edərək valfların düzgün vaxtda açılıb-bağlanmasını təmin edir.
-Podşipniklər (Bearings) - Kəpəc milinin fırlanmasını asanlaşdırır və aşınmanı azaldır.
Bu hissələr birgə işləyərək mühərrikdə yanma prosesinin düzgün vaxtlanmasını və mühərrikin optimal işləməsini təmin edir.

Qazpaylayıcı mexanizm mühərrikin harasında yerləşir ?
Qazpaylayıcı mexanizm mühərrikin üst hissəsində yerləşir. Adətən, bu mexanizm silindr başlığı (silindr blokunun üstündəki hissə) daxilində qurulur. Bu yerləşim sayəsində qazpaylayıcı mexanizm silindrlərdəki valfları birbaşa idarə edə bilir və valfların açılıb-bağlanma vaxtını sinxronlaşdıraraq yanacaq qarışığının daxil olmasını və yanmış qazların çıxmasını tənzimləyir.

Bu dizayn mühərrikin kompakt və səmərəli işləməsinə kömək edir və xüsusilə yuxarıda yerləşən kəpəc milinə (DOHC və ya SOHC tipli mühərriklərdə) sahib olan mühərriklərdə daha çox rast gəlinir.

Qazpaylayıcı mexanizmdə hansı problemlər yaranır və necə təyin edək?
Qazpaylayıcı mexanizmdə yaranan problemləri müəyyən etmək və baş verə biləcək ümumi nasazlıqlar bunlardır:
Problemlərin Təyini:

-Mühərrikdə səs-küy – Düzgün tənzimlənməmiş və ya aşınmış valflar güclü səs-küy yaradır.
-Çəkiliş itkisi – Valfların düzgün açılıb-bağlanmaması mühərrikin gücünü azalda bilər.
-Egzozdan qara tüstü – Yanma prosesi düzgün aparılmırsa, egzozda qara tüstü yaranır.
-Yanacaq sərfiyyatının artması – Yanma vaxtının pozulması yanacaq sərfini artırır.

Ümumi Nasazlıqlar:
-Kəpəc mili aşınması – Aşınmış mili valfları düzgün idarə edə bilmir.
-Valf problemi – Valflar sıxışa bilər və ya tam bağlanmaya bilər.
-Hidravlik kompensator problemi – Kompensatorlar zədələnərsə, valfların səssiz işləməsi pozulur.
-Dişli çarx və ya zəncirin boşalması – Zamanla boşalan zəncir vaxtlanmanı pozur və mühərrikin düzgün işləməsinə maneə olur.

Qazpaylayıcı mexanizmin hissələrini yeniləri ilə əvəzləyərkən nələrə diqqət etmək lazımdır və Azərbaycan ehtiyat hissələri bazarında hansı markaları mövcuddur ?
-Uyğunluq – Yeni hissələrin mühərrikin modelinə uyğun olub-olmadığını yoxlayın (ölçülər və texniki göstəricilər mühümdür).
-Material keyfiyyəti – Keyfiyyətli materialdan hazırlanmış hissələr seçin, çünki bu, mexanizmin ömrünü uzadır və səmərəli işləməsini təmin edir.
-Valf tənzimləməsi – Valfların düzgün tənzimlənməsi üçün mütəxəssis dəstəyi alın; bu, mühərrikdə səs-küyü və nasazlığı azaldır.
-Mühərrik yağı və yağlama – Yeni hissələrə keçərkən uyğun mühərrik yağı istifadə edin, çünki düzgün yağlama mühərrikdəki sürtünməni azaldır.
-Peşəkar montaj – Qazpaylayıcı mexanizmin düzgün işləməsi üçün montajın peşəkar ustalar tərəfindən aparılması tövsiyə olunur.

Azərbaycan Bazarında Mövcud Markalar
Azərbaycanın ehtiyat hissələri bazarında keyfiyyətli qazpaylayıcı mexanizm hissələri təqdim edən bəzi markalar bunlardır:

• Bosch – Almaniyanın tanınmış markası, keyfiyyətli və etibarlı mühərrik hissələri ilə məşhurdur.
• INA – Bu şirkət əsasən kəpəc mili komponentləri və valf mexanizmi üçün məhsullar təklif edir.
• FEBI Bilstein – Keyfiyyətli və uyğun qiymətli mühərrik hissələri ilə seçilən bir markadır.
• AE (Automotive Engineering) – Valf və kəpəc mili hissələri ilə məşhurdur, keyfiyyətli materiallardan istifadə olunur.
• Elring – Qazpaylayıcı mexanizm üçün müxtəlif möhürlər və montaj dəstləri təklif edir.
• Victor Reinz – Valf mexanizmi və qazpaylayıcı üçün yüksək performanslı məhsullar təqdim edir.

Bu markalar mühərrik hissələri sahəsində keyfiyyəti ilə tanınır və əksəriyyəti yerli mağazalarda və onlayn platformalarda mövcuddur.
Mühərrikin uzunömürlülüyünü qorumaq üçün mexanizmləri və işləmə sistemlərinə diqqət etmək və məlumatlı olmaq vacibdir.