Qabaq Çəkən, Arxa Çəkən, Tam Çəkən - Üstünlükləri və Problemləri

Avtomobildə arxa çəkən və qabaq çəkən nə deməkdir və hansı növləri var?
Avtomobillərdə Avtomobillərdə “arxa çəkən” və “qabaq çəkən” ifadələri təkərlərin ötürmə sisteminə əsaslanır:

• Arxa çəkən (RWD - Rear-Wheel Drive) – Mühərrikin gücü arxa təkərlərə ötürülür. Bu sistem daha yaxşı çəkiş və balans təmin edir, xüsusilə idman və lüks avtomobillərdə istifadə olunur.
• Qabaq çəkən (FWD - Front-Wheel Drive) – Mühərrikin gücü qabaq təkərlərə ötürülür. Bu sistem daha yığcam, qənaətcil və qış şəraitində daha yaxşı idarəetmə imkanı yaradır.
• Tam çəkən (AWD/4WD - All-Wheel Drive/4-Wheel Drive) – Güc həm qabaq, həm də arxa təkərlərə paylanır. Yolsuzluq və qeyri-bərabər səthlərdə daha yaxşı nəticə verir.

Bu sistem avtomobillərdə nə vaxt və kim tərəfindən yaradılıb?

• Arxa çəkən təkərlər (RWD) – İlk dəfə Karl Benz tərəfindən 1885-ci ildə icad edilən Benz Patent-Motorwagen modeli arxa çəkən təkər ötürücülüyünə malik idi. Ford Model T (1908) bu texnologiyanı daha geniş tədbiq etdi.
• Qabaq çəkən təkərlər (FWD) – 1929-cu ildə Cord L-29 ABŞ-da ilk seriyalı FWD avtomobil oldu. 1934-cü ildə Citroën Traction Avant bu texnologiyanı populyar etdi.
• Tam çəkən təkərlər (AWD/4WD) – 1903-cü ildə Spyker 60 HP modeli ilk AWD avtomobil idi. 1940-cı illərdə Jeep Willys MB və daha sonra 1980-ci ildə Audi Quattro şəhər avtomobillərində AWD-ni məşhurlaşdırdı.

Ən çox hansı təkər ötürücülük növü avtomobil istehsalında populyardır?
Bu gün ən populyar təkər ötürücülük növü qabaq çəkən (FWD – Front-Wheel Drive) sistemidir.

Niyə FWD ən çox istifadə olunur?

• Daha ucuz istehsal – Yığcam ötürmə sistemi istehsal xərclərini azaldır.
• Yanacaq qənaəti – Daha yüngül olduğu üçün daha az yanacaq sərf edir.
• Daha çox salon və yük yeri – Kardan mili olmadığı üçün avtomobilin interyeri daha geniş olur.
• Qış şəraitində daha yaxşı yol tutuşu – Mühərrikin ağırlığı qabaq təkərlərə düşdüyü üçün daha stabil idarə olunur.

FWD sisteminə malik populyar avtomobillər:

• Toyota Corolla
• Volkswagen Golf
• Honda Civic
• Hyundai Elantra
• Ford Focus və digərləri.

Ümumilikdə, qeydiyyatdan keçən avtomobillərin təxminən 70%-i FWD sisteminə malikdir. Çünki onlar gündəlik istifadə üçün daha qənaətcil və praktiki hesab olunur.

Ən çox hansı avtomobil modellərində arxa çəkən sistem var?
RWD əsasən lüks sedanlar, idman avtomobilləri və güclü pikaplar/SUV-lər üçün istifadə olunur. BMW, Mercedes-Benz, Ford Mustang, Porsche və Ferrari kimi markalar bu sistemi daha çox tətbiq edirlər.
Ən məşhur RWD modelləri:

Premium və Lüks Sedanlar
• BMW 3 Series, 5 Series, 7 Series
• Mercedes-Benz C-Class, E-Class, S-Class
• Lexus IS, GS, LS
• Genesis G70, G80, G90

İdman və Superkarlar
• Ford Mustang
• Chevrolet Camaro, Dodge Challenger, Dodge Charger
• Porsche 911 (bəzi modelləri), Cayman, Boxster
• Ferrari və Lamborghini modellərinin əksəriyyəti

Böyük və Güclü SUV-lər, Pikaplar
• Toyota Land Cruiser (bəzi modelləri), Lexus LX
• Ford F-150, Chevrolet Silverado, RAM 1500
• Mercedes-Benz G-Class (bəzi versiyaları)

Klassik və Retro Modellər
• Mercedes W124, BMW E30, Toyota Supra MK4
• Lada 2101-2107, Volga GAZ-24

Bu sistemdə problem olduqda avtomobil sürücüsü necə təyin edə bilər?
Avtomobilin çəkiş sistemində problem yarandıqda, sürücü bunu aşağıdakı əlamətlərdən hiss edə bilər:

1. Təkərlərin sürüşməsi və zəif çəkiş – Qabaq və ya arxa təkərlərdə qeyri-adi sürüşmə müşahidə edilirsə, ötürmə sistemində problem ola bilər.
2. Səs-küylü və sərt ötürmə keçidləri – Diferensial və ya transmissiya nasazlığı nəticəsində ötürmələr arasında keçidlər sərt ola bilər.
3. Dönmə zamanı qeyri-sabitlik – Avtomobil döngələrdə qeyri-adi reaksiya verirsə, diferensial və ya asqı sistemində nasazlıq ola bilər.
4. Yanacaq sərfiyyatının artması – Çəkiş sistemində problem olduqda, mühərrikə daha çox yük düşdüyü üçün yanacaq sərfiyyatı artır.
5. Aşağı səs və titrəmə – Diferensial yağı azaldıqda və ya ötürmə sistemi zədələndikdə avtomobil titrəyə və ya səs çıxara bilər.
6. Sürət qutusunda titrəmə – Qaz verərkən avtomobil titrəyirsə, ötürmə valında və ya differensialda problem ola bilər.

Əgər bu əlamətlərdən biri və ya bir neçəsini müşahidə edirsinizsə, avtomobilin ötürmə sisteminin yoxlanması üçün mütəxəssisə müraciət etməyiniz tövsiyə olunur.