Starter Nədir? Problemləri Necə Təyin Edək?

Mühərrik - hər bir hissəsi əsas olan mürəkkəb bir sistemdir. Bu mövzumuzda mühərrikin işə başlamasına dəstək verən Starter haqqında məlumat verəcəyik.

Starter nədir?
Starter, avtomobilin motorunun işləməsinə başlamaq üçün lazım olan əsas hissələrdən biridir.
Starterin əsas funksiyası mühərrikin dövrəyə başlamaq üçün zəruri olan bir qüvvəni yaradır və bu da yanğının düzgün başlamasına kömək edir. Başlama düyməsini basdığınızda, starter elektrik motoru elektrik motorunu fırladır və bu, mühərrikin işə düşməsinə səbəb olur.

Starter mühərrikin harasında yerləşir?
Starter adətən mühərrikin aşağı hissəsində, volantın (flywheel) və ya fırlanan çarxın (flexplate) yaxınlığında yerləşir. O, mühərrikin transmissiya ilə birləşdiyi hissədə, krank milinin ön və ya arxa tərəfində ola bilər. Starterin dişli hissəsi volantın dişliləri ilə təmas edərək mühərriki fırladır və işə salır. Avtomobilin markasından və modelindən asılı olaraq, starterin dəqiq yeri bir qədər fərqlənə bilər. Amma ümumiyyətlə, o  asanlıqla əlçatan olan bir yerdə yerləşdirilir.

Starterdə hansı problemlər ola bilər?
Starterdə bir neçə ümumi problem baş verə bilər:

- Starter motorunun işləməməsi – Əgər starter tamamilə reaksiya vermirsə, əsas səbəblər akkumulyatorun boşalması, elektrik əlaqələrinin zəif olması və ya starterin içərisindəki motorun yanması ola bilər.
- Dişli mexanizmin ilişməsi – Starter volantın dişliləri ilə düzgün təmas etmədikdə, mühərrik fırlanmayacaq. Bu, dişlərin yeyilməsi və ya bendiksin sıradan çıxması ilə əlaqədar ola bilər.
- Zəif fırlatma (yavaş işləmə) – Əgər starter mühərriki çox zəif fırladırsa, bu aşağı gərginlik (akkumulyatorun zəifləməsi), elektrik naqillərində müqavimətin artması və ya starterin daxili komponentlərinin aşınması ilə bağlı ola bilər.
- Klik səsi, amma işə düşməməsi – Əgər start düyməsinə basdıqda yalnız klik səsi gəlir, amma mühərrik işə düşmürsə, bu, solenoidin (relenin) xarab olması, naqillərin oksidləşməsi və ya akkumulyatorun kifayət qədər güc verməməsi ilə bağlı ola bilər.
- Daimi işləməsi (sönməməsi) – Starter mühərriki işə saldıqdan sonra da işləməyə davam edirsə, bu, starter relesinin ilişməsi və ya kontakt qrupunun (açarın) nasaz olması deməkdir.

Bu problemləri diaqnostika etmək üçün akkumulyatorun vəziyyətini, naqillərin vəziyyətini və starterin elektrik əlaqələrini yoxlamaq vacibdir. Əgər starter tamamilə işləmirsə, onu söküb test etmək və lazım gələrsə, təmir və ya dəyişdirmək lazımdır.

Starterdə hər hansı problemin olduğunu necə anlaya və ya təyin etmək olur?
Starterdə problem olduğunu aşağıdakı əlamətlərə baxaraq anlaya bilər:
1.Mühərrik işə düşmür və ya zəif fırlayır – Sürücü açarı (və ya start düyməsini) basdıqda mühərrik fırlanmırsa və ya çox zəif fırlayırsa, bu starterin, akkumulyatorun və ya elektrik bağlantılarının problemi ola bilər.
2.Klik səsi gəlir, amma mühərrik işə düşmür – Açarı çevirəndə və ya düyməni basanda tək bir klik səsi eşidirsinizsə, amma mühərrik işə düşmürsə, starter rele və ya solenoidin nasaz olduğunu göstərə bilər.
3.Heç bir reaksiya yoxdur – Start düyməsinə basdıqda və ya açarı çevirdikdə avtomobildə heç bir səs və ya reaksiya olmursa, bu ya starterin, ya da akkumulyatorun tam işləmədiyini göstərə bilər.
4.Sərbəst fırlanma səsi (starterin fırlanması, amma mühərrikin işə düşməməsi) – Əgər start verdikdə mühərrik fırlanmadan yalnız sərbəst bir səs eşidirsinizsə, starterin dişli sisteminin (bendiks) volantla təmas etmədiyini göstərir.
5.Mühərrik işə düşəndən sonra da starterin səsi gəlir – Əgər starter mühərrik artıq işə düşdükdən sonra da fırlanmağa davam edirsə, solenoidin ilişməsi və ya kontakt qrupunun (açarın) nasaz olması ilə bağlı ola bilər.
6.Duman və ya yanıq qoxusu – Starterin həddindən artıq yüklənməsi və ya naqillərdə qısaqapanma baş verdikdə sürücü avtomobildən yanıq qoxusu və ya hətta nazik tüstü çıxdığını görə bilər. Bu, ciddi problemdir və dərhal yoxlanmalıdır.

Bu əlamətlərin hər hansı biri müşahidə edilərsə, sürücü əvvəlcə akkumulyatorun vəziyyətini və kabel bağlantılarının sıx olub-olmadığını yoxlamalıdır. Əgər problem davam edirsə, peşəkar ustaya müraciət etmək məsləhətdir.



Yeni starter alarkən hansı amillərə diqqət edilməlidir?
Avtomobil sahibi yeni starter alarkən aşağıdakı vacib amillərə diqqət etməlidir:

-Uyğunluq (avtomobil modeli və mühərrik növü) – Starter mütləq avtomobilin marka, model və mühərrik növünə uyğun olmalıdır. Ən yaxşısı, köhnə starterin üzərindəki kodu götürərək eyni modeli almaq və ya avtomobilin VIN kodu əsasında axtarış aparmaqdır.

-Keyfiyyət və brend – Orijinal və ya tanınmış markaların məhsullarına üstünlük vermək vacibdir. Çin istehsalı ucuz alternativlər mövcuddur, lakin onların keyfiyyəti və ömrü zəif ola bilər.
Bosch, Valeo, Denso, Mitsubishi Electric, Delco Remy kimi markalar daha etibarlıdır.

-Diş sayına və montaj ölçülərinə diqqət etmək – Starterin volantla düzgün təmas etməsi üçün dişli hissəsinin sayı, həmçinin bolt və montaj ölçüləri köhnə starterlə eyni olmalıdır. Əks halda, starter avtomobilə düzgün oturmaz və işə düşməz.

-Yeni, yoxsa bərpa olunmuş? – Bazarda həm yeni, həm də bərpa olunmuş (restavrasiya edilmiş) starterlər satılır. Yeni starterlər daha etibarlı olsa da, bərpa edilmiş orijinal məhsullar da münasib qiymətə yaxşı seçim ola bilər. Lakin bərpa olunmuş bir məhsul alarkən, onu etibarlı satıcıdan və zəmanətlə almaq lazımdır.

-Güc və texniki göstəricilər – Starterin gərginliyi (V) və gücü (kW) avtomobilin spesifikasiyalarına uyğun olmalıdır. Standart olaraq, minik avtomobilləri üçün 12V, yük avtomobilləri üçün 24V starterlər istifadə olunur.

Ən yaxşı seçim, etibarlı ehtiyat hissələri mağazasından və ya rəsmi distribyutordan alış etmək və ustaya məsləhətləşdikdən sonra almaqdır.

Mühərrikin digər hissələri haqqında digər bloqlarımızda ətraflı məlumatlar ala bilərsiniz.
Oxuduğunuz üçün təşəkkür edirik 😊